ساز قیچک ار را در زیر مجموعه سازهای مضرابی ( زهی-آرشه ای ) سازهای ایرانی بررسی میکنیم
شکم سلز از دو قسمت مجزا از یکدیگر تشکیل یافته ، قسمت تحتانی کوچکتر و به شکل نیم کره است که بر سطح مقطع جلو پوست کشیده شده و روی پوست خرک ساز قرار دارد : قسمت بائی بزرگتر ، مانند چتری روی قسمت تحتانی قرار گرفته و هر دو قسمت توسط سطحی منحنی از عقب به هم اتصال یافته اند و در نتیجه در جلو یا بین دو قسمت حفره ای تشکیل شده است . سطح جلوئی قسمت بالا ، جز در ناحیه وسط که زیر گردن ساز قرار گرفته به دو صورت دو شکاف پهن باز است
دسته ساز تقریبا در نصف طول خود روی شکم قرار گرفته و نیمه دیگر در بالا به جعبه گوشی ها متصل است و دسته فاقد " دستان " است
سر متشکل است از جعبه کوچک ( محل قرار گرفتن چهار گوشی ، هر دو گوشی در یک طرف آن ، ) و یک زائده منحنی شکل برای آویختن ساز ککه کمی به عقب برگشته و جهتی افقی یافته است
قیچک اساسا جزو دسته سازهای محلی بوده که در سالهای اخیر در حمایت وزارت فرهنگ و هنر به شهر آورده شده و نه تنها ساختمان و کوک آن را تکمیل و تنظیم کرده اند ، بلکه آن را به سه اندازه مختلف ، قیچک سوپرانو ( به طول 5/56 سانتیمتر ) ، قیچک آلتو ( 63) سانتیمتر ، و قیچک باس به همان نسبت بزرگتر ساخته اند
تمام انواع بالا چهار سیمه است و کوک سیم ها به ترتیب مشروحه در استاندارد شده اند
طول سیم مرتعش در قیچک سوپرانو = 5/ 33 ، در قیچک آلتو = 5/37 و قیچک باس 70 سانتیمتر است
وسعت هر یک از انواع حدود سه اکتاو است . قیچک سوپرانو سازی است که قابلیت تکنوازی و همنوازی هر دو را حائز است ولی دو نوع بعدی ( التو و باس ) بیشتر به منظور همنوازی در ارکستر به کار می رود . آرشه قیچک ، پس از استاندارد شدن ساز ، عینا همان آرشه ویولن است
قیچک از انواع سازهای محلی است که در سالهای اخیر به شهر آمده و مورد استفاده قرار گرفته است و بیشتر در نواحی جنوب شرقی ایران معمول است و در آن نواحی حتی ، طبق عقیده و سنت اهالی ، برای معالجه امراض به کار می رود . در سطح فوقانی شکم و پشت دسته سوراخ و حلقه ای است که دو تسمه بر آن الصاق می شود : یکی از تسمه ها را به کتف چپ و دیگری را به کمر می بندند و ساز در موقع نواختن تقریبا آزاد و آویزان می شود . اما نوازندگان شهری تمایل به ستفاده از این تمهید ندارند
کوک قیچک محلی ثابت نیست ولی قدر مسلم این که سیم ها تقریبا هیچ وقت نسبت به یکدیگر فاصله پنجم نداشته اند
آرشه - در اصل ( نوع محلی آن ) شبیه به آرشه کمانچه است و امروزه در شهر از آرشه ویولن و ویولنسل در نواختن نوع شهری آن استفاده می شود
